+- Państwo Kościelne Rotria (https://forum.rotria.net.pl)
+-- Dział: MIASTO APOSTOLSKIE (https://forum.rotria.net.pl/forumdisplay.php?fid=223)
+--- Dział: Uniwersytet Rotryjski (https://forum.rotria.net.pl/forumdisplay.php?fid=119)
+---- Dział: Wydział Teologiczny (https://forum.rotria.net.pl/forumdisplay.php?fid=328)
+---- Wątek: [PM-IV] Historia Mszy św. (/showthread.php?tid=512)
[PM-IV] Historia Mszy św. - Carlo Lorenzo de Medici y Zep - 16.08.2016
Autor: Carlo Lorenzo de Medici y Zep
Promotor: prof. Ksawery van Berden
Historia Mszy Świętej
Co to jest Msza św.?
Najdoskonalszym wyrazem czci Bożej jest Msza św. Wszystko co się w kościele dzieje, ma związek z Mszą św.: albo jest przygotowaniem do Mszy św. (modlitwy, brewiarz, nabożeństwa i procesje), albo jest rozprowadzeniem owoców duchownych Mszy św. Msza św. jest bezkrwawą Ofiarą Nowego Zakonu, w której Pan Jezus ofiaruje swe Ciało i swą Krew pod postaciami chleba i wina na chwałę Bożą, dla złożenia Bogu dziękczynienia, dla przebłagania gniewu Bożego i dla uproszenia u Boga wszelakich łask. Z owoców Mszy św. korzystają wszyscy wierni w Kościele, przede wszystkim kapłan i ministranci, wierni obecni na Mszy św. i ci w których intencji Mszę św. się odprawia. Głównym ofiarnikiem i zarazem Ofiarą jest Jezus Chrystus, Najwyższy Kapłan. Kapłani zastępują w czasie Mszy św. Jezusa Niewidzialnego i są Jego narzędziami: użyczają Mu swych rąk i ust, by mógł w sposób widzialny, na oczach wiernych, złożyć Bogu Ojcu ofiarę swego Ciała i Krwi. Nazwa "Msza św." (znana od VI wieku) w języku polskim wywodzi się od łacińskiego słowa "missa" - rozejście się (diakon słowami "Ite missa est" ogłaszał, że ofiara została złożona i można się rozejść do domu). Oprócz nazwy "Msza św." istnieje też nazwa "Eucharystia" (Dziękczynienie) i "Liturgia" (Służba Boża).
Historia Mszy św.
Pan Jezus ustanowił Mszę św. na Ostatniej Wieczerzy po spożyciu uczty paschalnej (w czasie którego śpiewano psalmy, odmawiano modlitwy i spożywano baranka wielkanocnego). Apostołowie i pierwsi chrześcijanie (Żydzi z pochodzenia) uczęszczali jeszcze pewien czas do świątyń żydowskich, gdzie śpiewali psalmy i słuchali Pisma Św. Poza tym pierwsi chrześcijanie zbierali się w domach prywatnych na odprawianie Mszy św., którą - jak Pan Jezus na Ostatniej Wieczerzy - i oni poprzedzali ucztą miłości (agapa). Z powodu nadużyć oddzielono później agapy od Mszy św., którą jednakże w dalszym ciągu odprawiano po nabożeństwie żydowskim (psalmy i czytanie Pisma Św.), będącym jakby przygotowaniem do Ofiary Eucharystycznej.
Od św. Justyniana wiemy, że w II w. wyodrębniły się już dwie części Mszy św.: przygotowawcza (pieśni, modlitwy i czytanie Pisma św.) i właściwa ofiara. W części przygotowawczej Mszy św. mogli brać udział pokutnicy i katechumeni(dlatego zwie się to Mszą Katechumenów), w drugiej części Mszy tylko wierni ochrzczeni i żyjący w jedności z Kościołem (dlatego zwie się to Mszą Wiernych).
Msza św. w pierwszych wiekach chrześcijańskich miała następujący przebieg (do VI wieku):
Mszę Katechumenów rozpoczynało procesjonalne wprowadzenie biskupa ze śpiewem psalmu na wejście, czyli ze śpiewem "Introitu". Po "Introicie" kapłan śpiewał litanię (zbiór próśb), a lud odpowiadał "Kyrie eleison". We Mszy św. na Boże Narodzenie (a następnie w innych Mszach św.) śpiewano po "Kyrie Eleison" "Gloria". Po "Gloria" następowało odmówienie "Kolekty" (zbiorowej modlitwy kapłana i ludu). Następnie czytano Pismo św., wpierw "Lekcję", a po odśpiewaniu "Graduału" "Ewangelię". Przeczytane Pismo Św. wyjaśniał biskup w homilii, po której odmawiano"Credo". Po "Credo" diakon wzywał katechumenów i pokutników do opuszczenia kościoła i przejścia do przedsionka i na tym kończyła się Msza Katechumenów.
Msza wiernych rozpoczynała się od Ofiarowania. Po "Oremus" i modlitwie kapłana chór intonował psalm i antyfonę, a wszyscy obecni, kapłani i wierni, zbliżali się do ołtarza, niosąc swe dary ofiarne, chleb i wino. Wino diakoni wlewali do kielicha, chleb częściowo składali na patenie do Mszy św., a resztę układali na stole, skąd po pobłogosławieniu zabierali go wierni do domów dla tych, którzy nie brali udziału we Mszy św. Na zakończenie ofiarowania darów celebrans umywał ręce i odmawiał "Orate fratres", wzywając wiernych do modlitwy o przyjęcie przez Boga złożonej ofiary. Modlitwy przed Przeistoczeniem (z początku głośno, potem zaś cicho) odmawiał już sam kapłan. Były to modlitwy za żywych i wspomnienie świętych.
Po przeistoczeniu nie podnoszono w górę Świętych Postaci, gdyż wierni stali blisko ołtarza i widzieli je z łatwością. Gdzie zaś ołtarz był osłonięty firankami (dla zachowania tajemnicy), podnoszenie Świętych Postaci było bezcelowe. Dopiero od XI wieku istnieje we Mszy św. "Podniesienie". Po Przeistoczeniu kapłan odmawiał sześć modlitw, w których ofiarował Bogu obecną na ołtarzu ofiarę, modlił się przez pośrednictwo Jezusa Chrystusa za zmarłych i za żywych wiernych. Między piątą a szóstą modlitwą po Przeistoczeniu poświęcano pokarmy, co później zlikwidowano by nie przedłużać Mszy św. Po szóstej modlitwie następowało przygotowanie do Komunii św.: odmówienie "Ojcze Nasz" i trzech modlitw przed Komunią. Po drugiej modlitwie dawano sobie pocałunek pokoju. Komunię św. rozdzielano pod dwiema postaciami. Chleb kładziono na prawą rękę, wino podawano do picia wprost z kielicha, przez rurkę lub przy pomocy łyżeczki. W czasie Komunii św. śpiewano psalm (Communio). Po Komunii św. odmawiano modlitwę dziękczynną (Postcommunio) i słowami "Ita missa est" odsyłano wiernych do domu (zabierali oni Komunię św. dla chorych i więźniów.) Błogosławieństwa udzielał biskup w drodze do zakrystii. Gdy później kapłani odprawiali Mszę św. w zastępstwie biskupa, udzielali błogosławieństwa zaraz po "Ita missa est".
Za przykładem Chrystusa w pierwszych wiekach odprawiano Mszę św. wieczorem lub w nocy, rychło jednak przyjął się zwyczaj rannego odprawiania Mszy św. z zachowaniem postu eucharystycznego od północy ( po oddzieleniu Mszy św. od uczt miłości - agap). Obecnie wolno odprawiać Mszę św. jedną godzinę przed wschodem słońca aż do pierwszej godziny po południu. Dla dobra wiernych zezwala Kościół na odprawianie Mszy św. wieczornych.
W średniowieczu mógł kapłan odprawiać kilka Mszy dziennie. Później ograniczono ilość Mszy św. do jednej dziennie.W wyjątkowych wypadkach, ze względu na wielką liczbę wiernych, zezwala Kościół kapłanowi na odprawienie dwóch lub trzech Mszy św. w niedzielę i święta. Trzy Msze św. odprawiają kapłani w uroczystość Bożego Narodzenia i w Dzień Zaduszny.
Istotne części Mszy św. pozostały niezmienione do naszych czasów. Rozwojowi w ciągu wieków podlegały tylko pewne drobne szczegóły liturgii Mszy św.: ruchy celebransa, szaty, naczynia, kształt chleba, śpiewy, dobór modlitw i ustępów Pisma św. Ostatecznym określeniem obrzędów Mszy św. zajął się Sobór Trydencki (1545 r.)