[PM-VIII] Sakramenty św. i Sakramentalia

[Carlo Lorenzo de Medici y Zep]

Autor: Carlo Lorenzo de Medici
Promotor: prof. Ksawery van Berden

Sakramenty św. i Sakramentalia

Sakramenty św.

Ofiara na krzyżu. Przez swą Ofiarę na krzyżu, którą dziś ponawia się we Mszach św., wysłużył nam Pan Jezus wszystkie łaski potrzebne do zbawienia: łaskę uświęcającą  (która nas uświęca i łączy z Chrystusem) i łaski uczynkowe (które nam pomagają do spełnienia dobrych uczynków). Łaski uświęcającej udziela nam Bóg przezSakramenty święte, czyli znaki widzialne, złożone z materii (rzecz lub czynność) i formy (słowa). Nadto Bóg udziela nam łaski uświęcającej, gdy wzbudzamy żal doskonały (płynący z miłości) za grzechy, a nie możemy od razu się wyspowiadać (postanawiamy tylko wyspowiadać się przy najbliższej okazji). Łask uczynkowych udziela nam Bóg wSakramentach św. Otrzymujemy (wypraszamy) je również przez modlitwy i sakramentalia oraz przez dobre uczynki.

Siedem Sakramentów św. ustanowionych przez Chrystusa dzielimy na:
1. Sakramenty żywych (na duszy) - Bierzmowanie, Ciało i Krew Pańska, Ostatnie Namaszczenie, Kapłaństwo i Małżeństwo (przyjmuje się je w stanie łaski uświęcającej, którą pomnażają.
2. Sakramenty umarłych (na duszy) - Chrzest św. i Pokuta (przyjmuje się je w stanie grzechu ciężkiego, by odzyskać łaskę uświęcającą).
3. Sakramenty Jednorazowe - Chrzest św., Bierzmowanie i Kapłaństwo (przyjmuje się je raz w życiu, gdyż wyciskają na duszy człowieka niezatarte znamię).
4. Sakramenty, które przyjmujemy więcej razy - Pokuta, Ciało i Krew Pańska, Ostatnie Namaszczenie i Małżeństwo.

Sakramenty św. pozwalają człowiekowi żyć nie tylko życiem własnym (przyrodzonym), ale także życiem Bożym(nadprzyrodzonym),  zapewniając mu przez to wyjątkowe stanowisko w świecie. Małżeństwo daje łaski potrzebne do założenia rodziny, do zrodzenia i wychowywania dzieci. Kapłaństwo daje władzę odprawiania Mszy św. i udzielania Sakramentów św., z których Chrzest św. zaszczepia w duszy dziecięcia ludzkiego życie Boże. Bierzmowanie rozwija i umacnia w nas życie Boże. Eucharystia odżywia nas w sposób duchowy i doprowadza w nas życie Boże do dojrzałości. Pokuta przywraca w nas życie Boże, jeśli z powodu grzechu ciężkiego zamarło. Ostatnie Namaszczenieprzywraca życie Boże (jeśli jesteśmy w grzechu ciężkim) lub też je wzmacnia (jeśli mamy łaskę uświęcającą), by mogło pełnym blaskiem zajaśnieć w wieczności.

Sakrament Chrztu św.

Chrzest jest Sakramentem, w którym przez polanie wodą i wymówienie słów sakramentalnych człowiek otrzymuje odpuszczenie grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów przed Chrztem św. popełnionych. Dla życia ziemskiego rodzi się człowiek z rodziców (pierwsze narodzenie), a dla życia Bożego przez Chrzest św. (drugie narodzenie). Ponieważ dostać się do nieba, czyli zbawić się, można tylko wtedy, gdy ma się życie Boże w sobie, dlatego Chrzest św., który życie Boże daje nam, jest koniecznie potrzebny do zbawienia "Extra Ecclesiam Nulla Salus". Te same skutki w duszy, co Chrzest z wody sprawia także Chrzest krwi (śmierć męczeńska za wiarę) i Chrzest Pragnienia (gdy przed śmiercią nie można przyjąć Chrztu z wody, np. umiera poganin przygotowujący się do Chrztu św.)

Obrzędy Chrztu św. powtarzają w skróceniu obrzędy, które w pierwszych wiekach jako przygotowanie do Chrztu św. były dokonywane nad katechumenami w ciągu wielu tygodni z przerwami i obejmują:
1. Obrzędy przed udzieleniem Chrztu
2. Obrzędy podczas udzielania Chrztu
3. Obrzędy po udzieleniu Chrztu

Obrzędy przed udzieleniem Chrztu św. obejmują następujące czynności, wykonywane w przedsionku kościoła lub zakrystii: zapytanie o cel przybycia do Chrztu św. ("Czego żądasz...?"), tchnienie w oblicze dziecka (odpędzenie złego ducha), znak krzyża św. na czole i piersiach dziecka, wzniesienie prawej ręki nad głową dziecka (oświecenie) włożenie poświęconej soli do ust dziecka (znak mądrości i czystości), egzorcyzmy (odpędzenie złego ducha), włożenie końca stuły na dziecko (znak przyjęcia pod władzę Kościoła) oraz "Wierzę w Boga" i "Ojcze Nasz", odmawiane przez kapłana i rodziców chrzestnych w drodze do chrzcielnicy.

Obrzędy podczas udzielania Chrztu św. obejmują: dotknięcie uszu i nosa dziecka śliną ze słowami "Effetha" - "Otwórz się" (otwarcie duszy dla nauki Bożej), wyrzeczenie się złego ducha, znak krzyża namaszczony Olejem katechumenówna piersiach i między łopatkami (umocnienie), drugie wyznanie wiary według artykułów zawartych w "Wierzę w Boga" oraz pytanie: "Czy chcesz być ochrzczony" i odpowiedź rodziców chrzestnych "Chcę", udzielenie Chrztu św. przeztrzykrotne polanie główki dziecka wodą i równoczesne wymówienie słów - "N. ja ciebie chrzczę w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego".

Obrzędy po udzieleniu Chrztu św. obejmują: namaszczenie głowy dziecka Krzyżmem św. (poświęcenie Bogu),włożenie białej szaty (niewinność), podanie zapalonej świecy (żywa wiara) i "Pax Tecum" - "Pokój z Tobą".

Ochrzczony ma obowiązek: znać i czcić swego Patrona, którego imię otrzymał na Chrzcie św., być żywym członkiem Mistycznego Ciała Jezusowego i być wdzięcznym Bogu za łaskę Chrztu św. Rodzice chrzestni zaś mają obowiązekmodlić się za dziecko i w razie potrzeby zastąpić mu rodziców.

Chrztu św. uroczystego (z ceremoniami) udzielają biskupi, kapłani i diakoni. W nagłych przypadkach może udzielić Chrztu św. każdy człowiek przez polanie wodą i równoczesne wypowiedzenie słów: "N., ja ciebie chrzczę... itd." (ceremonię uzupełnia kapłan).

Bierzmowanie

Bierzmowanie jest Sakramentem, w którym przez włożenie rąk, namaszczenie Olejem św. i modlitwę biskupaochrzczony otrzymuje łaskę Ducha św. do mężnego wyznawania wiary św. W pierwszych wiekach biskup udzielał Bierzmowania zaraz po Chrzcie św. przez namaszczenie czoła Olejem św., udzielenie pocałunku pokoju i położenie ręki na głowie bierzmowanego. Obecnie władzę bierzmowania posiadają biskupi oraz kapłani ze zezwoleniem Ojca Świętego. Proboszczowie mają ogólne pozwolenie Papieża na udzielanie Bierzmowania w niebezpieczeństwie śmierci wiernym jeszcze nie bierzmowanym.

Obrzędy Bierzmowania obejmują:
1. Modlitwę Biskupa o dary Ducha Św. dla bierzmowanych.
2. Włożenie ręki na głowę bierzmowanego.
3. Namaszczenie czoła Krzyżmem św. (oznacza umocnienie do walki z wrogami wiary) ze słowami: "N., znaczę cię znakiem krzyża i umacniam Krzyżmem zbawienia w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen."
4. Dotknięcie twarzy bierzmowanego ze słowami "Pax Tecum" (przygotowanie do zniewagi).
5. Udzielenie błogosławieństwa na zakończenie (przed udzieleniem błogosławieństwa nie wolno opuszczać kościoła).

Bierzmowanie czyni nas pełnymi chrześcijanami i żołnierzami Chrystusa przez to, że:
1. Pomnaża w nas łaskę uświęcającą.
2. Udziela siedmiu darów Ducha Świętego. (Mądrości, rozumu, rady, umiejętności, męstwa, pobożności i bojaźni Bożej.)
3. Daje specjalne łasku potrzebne do mężnego wyznawania wiary.
4. Wyciska w duszy niezatarte znamię rycerza Chrystusowego.

Świadek Bierzmowania dotyka ręką bierzmowanego w czasie udzielania tego Sakramentu, przyjmując przez to obowiązek opieki moralnej nad nim. Obowiązkiem bierzmowanego jest gorliwe wyznawanie wiary św., jej obrona irozszerzanie na świecie.

Sakrament Pokuty

Pokuta jest Sakramentem, w którym kapłan w imieniu Chrystusa odpuszcza człowiekowi grzechy, jeśli za nie szczerze żałuje, wyznaje je i przyrzeka poprawę życia. Istnieje pięć warunków do godnego przyjęcia Sakramentu Pokuty:
1. Rachunek Sumienia.
2. Żal za grzechy.
3. Mocne postanowienie poprawy.
4. Spowiedź.
5. Zadośćuczynienie.
Sakrament Pokuty gładzi grzechy ciężkie i powszednie, odpuszcza karę wieczną i część kary doczesnej oraz daje łaskę do wytrwania z dobrem. Obowiązek przystępowania do Sakramentu Pokuty mamy raz w roku oraz w ciężkiej chorobie (zaleca się jednak częściej przystępować do Sakramentu Pokuty).

W pierwszych wiekach chrześcijańskich pokuta była bardzo surowa. Grzesznicy musieli publicznie pokutować przed świątynią (brali tylko udział we Mszy św. katechumenów) przez długi czas, zanim otrzymali rozgrzeszenie (zazwyczaj w Wielki Czwartek).

Obrzędy Sakramentu Pokuty obejmują:
1. Spowiedź powszechną.
2. Przyklęknięcie przy konfesjonale.
3. Błogosławieństwo kapłana nad grzesznikiem.
4. Wyznanie grzechów.
5. Naukę kapłana.
6. Nałożenie pokuty.
7. Rozgrzeszenie w słowach: "Pan nasz Jezus Chrystus niech cię rozgrzeszy i ja Jego powagą rozgrzeszam cię z grzechów twoich w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen."

By nam ułatwić zdobycie odpuszczenia kar doczesnych, Kościół udziela odpustów (odpuszczenie kar doczesnych poza spowiedzią). Udzielając odpustów (cząstkowych lub zupełnych) Kościół ustala warunki ich uzyskania, którymi zwykle są: Spowiedź, Komunia św., intencja otrzymania odpustu i odmówienie przepisanej modlitwy lub spełnienie wyznaczonego dobrego uczynku.

Komunia św.

Komunia św. jest to prawdziwe Ciało i Krew Pana Jezusa pod postaciami chleba i wina. Pan Jezus ustanowił Komunię św. jako pokarm dla duszy. Komunia św. jako pokarm dla duszy łączy nas z Chrystusem (pomnaża łaskę uświęcającą, oczyszcza z grzechów powszednich i daje specjalną łaskę sakramentalną do wytrwania w dobrem) i zespala nas(wiernych) w jedną społeczność Bożą. W pierwszych wiekach chrześcijańskich wszyscy wierni obecni na Mszy św. przyjmowali Komunię św. pod obiema postaciami (mężczyźni brali Hostię na prawą dłoń, kobiety na białą chustę, małe dzieci przyjmowały Komunię św. pod postacią wina). Ponieważ w późniejszych czasach zaniedbywano przyjmowania Komunii św., Kościół rozporządził, by wierni przyjmowali Komunię św. przynajmniej raz w roku, a zachęca nas do częstej, możliwie codziennej Komunii św. Dawniej w Wielki Piątek udzielano tylko Wiatyku (Komunii dla chorych). Ostatnia reforma liturgiczna Wielkiego Tygodnia wprowadziła Komunię św. w Wielki Piątek dla wszystkich wiernych.

W czasie Mszy św. udziela kapłan Komunii św. po spożyciu konsekrowanego wina, poza Mszą św. - przed lub po Mszy św. i w porach, które dopuszczają odprawianie Mszy św. (w czasie Mszy św. wieczornych udziela się Komunii św. po Komunii św. kapłana) wśród następujących obrzędów: Confiteor, Miseratur, Indulgentiam, Ecce Agnus Dei, 3 razy Domine non sum Dignus, rozdzielenie Komunii św. ze słowami - Corpus Domini Nostri (Ciało Pana Naszego Jezusa) i na zakończenie O sacrum convivium (O święta Uczto), modlitwy do Najśw. Sakramentu orazbłogosławieństwo kapłana. Przygotowując się do Komunii św. wzbudzamy akt wiary, nadziei i miłości i pragnienia przyjęcia Jezusa do serca. Po Komunii św. składamy Jezusowi dziękczynienie. Te same skutki duchowe, co Komunia św. sakramentalna, sprawia Komunia św. duchowa (pragnienie przyjęcia Jezusa), którą możemy przyjmować w czasie Mszy św. w kościele i w ciągu dnia poza kościołem.

W nadzwyczajnych wypadkach, gdy nie ma kapłanów (wojna, prześladowanie, katastrofy) wierni świeccy mogą przechowywać Najśw. Sakrament i udzielać Komunii św., po wzbudzeniu przez przyjmujących żalu doskonałego za grzechy i postanowienia wyspowiadania się, gdy to będzie możliwe. Poza tym wierni świeccy nie mogą dotykać świętych postaci i naczyń służących do ich przechowywania (puszki, kielicha, pateny i monstrancji).


Sakrament Ostatniego Namaszczenia

Ostatnie Namaszczenie jest Sakramentem, w którym chrześcijanin w niebezpiecznej chorobie otrzymuje pomoc duchową, potrzebną w chwili śmierci, a często także ulgę w cierpieniach. Sakrament Ostatniego Namaszczenia:
1. Odpuszcza grzechy (także ciężkie, za które chory żałował, ale nie może się z nich wyspowiadać, z powodu wielkiej słabości lub utraty przytomności).
2. Odpuszcza kary doczesne.
3. Pomnaża łaskę uświęcającą.
4. Przynosi nieraz ulgę w cierpieniach.

Ostatniego Namaszczenia udziela kapłan choremu po wyspowiadaniu i udzieleniu mu Wiatyku w ten sposób, że modli się nad chorym, namaszcza Olejem Chorych narządy zmysłów i kończyny chorego - oczy, uszy, nos, usta, ręce i stopy, wymawiając przy tym słowa - Przez to święte namaszczenie i swoje najłaskawsze miłosierdzie niech ci odpuści Pan, cokolwiek zawiniłeś wzrokiem, słuchem, powonieniem, dotykiem, smakiem, mową i postępowaniem. Amen. - a na zakończenie udziela choremu odpustu zupełnego w imieniu Ojca św. Gdy zbliża się śmierć, skrapia się chorego wodą święconą, podaje się krzyż do pocałowania, do rąk gromnicę i odmawia się modlitwy za konających (to modlitwy, które męczennicy odmawiali przed śmiercią). Na przyjście kapłana do chorego przygotowuje się stół pokryty białym obrusem, krzyż, dwie świece, naczynie z wodą święconą, kropidło, talerzyk z solą i watą oraz ręcznik.Jeśli nastąpi poprawa zdrowia chorego, przy następnej ciężkiej chorobie może on ponownie przyjąć Ostatnie Namaszczenie.

Sakrament Kapłaństwa

Sakrament Kapłaństwa daje chrześcijaninowi władzę i łaskę do godnego spełnienia obowiązków kapłańskich. Sakrament Kapłaństwa:
1. Pomnaża łaskę uświęcającą.
2. Daje władzę kapłańską i wyciska niezatarte znamię kapłaństwa Chrystusowego.
3. Udziela łask uczynkowych, potrzebnych do godnego spełniania obowiązków kapłańskich.
Do obowiązków kapłańskich należy:
1. Odprawianie Mszy św.
2. Udzielania Sakramentów św.
3. Głoszenie Ewangelii.
4. Udzielanie błogosławieństwa ludowi i troska o zbawienie dusz ludzkich.

Pan Jezus dał władzę kapłańską apostołom, których następcami są biskupi. Apostołowie (biskupi) ustanawiali z polecenia Chrystusa kapłanów i diakonów. Obrzędy Sakramentu Kapłaństwa możemy podzielić na:
1. Święcenia Niższe:
a) Ostiariat.
b) Lektorat.
c) Egzorcystat.
d) Akolitat.
2. Święcenia Wyższe:
a) Subdiakonat.
b) Diakonat.
c) Kapłaństwo.
d) Biskupstwo.

Obrzędy święceń niższych:
Oznaką przyjęcia do stanu duchownego jest tonsura (postrzyżyny), której dokonuje biskup przed udzieleniem święceń niższych w czasie Mszy św. lub poza nią przez wycięcie pewnej ilości włosów na głowie i nałożenie komży.
1. Ostiariusza wyświęca biskup przez modlitwę i wręczenie kluczy kościelnych i dzwonka.
2. Lektorowi podaje biskup księgę Pisma św.
3. Egzorcyście wręcza biskup księgę z egzorcyzmami (modlitwy dla wypędzenia złego ducha) lub inną księgę liturgiczną.
4. Akolicie podaje biskup świecę zapaloną i puste ampułki.

Obrzędy święceń wyższych:
1. Subdiakona wyświęca biskup po "Kolekcie" Mszy św. przez odmówienie litanii do Wszystkich Świętych, w czasie której błogosławi święconych, przez podanie pustego kielicha z pateną, pustych ampułek i księgi z lekcjami mszalnymi oraz przez nałożenie manipularza i tuniceli.
2. Diakonatu udziela biskup przez włożenie ręki na głowę święconego, modlitwę, odzianie go w stułę i dalmatykę i podanie księgi z ewangeliami mszalnymi.
3. Kapłańskie święcenia obejmują: włożenie rąk na głowę diakona z uroczystą modlitwą, odzianie w stułę i ornat, namaszczenie rąk, podanie kielicha z winem i pateny z hostią, wspólne odprawienie Mszy św. z biskupem, udzielenie władzy odpuszczania grzechów, odebranie przysięgi posłuszeństwa, ucałowanie nowo wyświęconych kapłanów i udzielenie im uroczystego błogosławieństwa.
4. Biskupich święceń udziela elektowi (wybranemu przez Ojca św. kapłanowi) biskup-konsekrator z dwoma innymi biskupami-współkonsekratorami.
Święcenia biskupie obejmują następujące obrzędy: odczytanie bulli (pisma nominacyjnego), złożenie przysięgi wierności, wyznanie wiary, włożenie rąk i uroczystą modlitwę, namaszczenie głowy i rąk Krzyżmem św., włożenie na ramiona otwartej księgi Ewangelii, podanie pierścienia i pastorału (laska pasterska), złożenie przez elekta dwóch chlebów pszennych oraz dwóch baryłek wina i dwóch świec do rąk konsekratora, wspólne odprawienie Mszy św., wspólną Komunię św. z jednego kielicha i z jednej Hostii św., wręczenie mitry i rękawiczek, "Te Deum" i błogosławieństwo udzielone wiernym przez biskupa.

Papież (Jego Świątobliwość, Ojciec Święty) nie otrzymuje nowych święceń. Przez wybór otrzymuje on najwyższą władzę w Kościele jako biskup Rzymu.
Doradcami papieża są kardynałowie (najwyżsi dostojnicy Kościoła - Eminencje), którzy również nie otrzymują osobnych święceń. Są to biskupi lub kapłani Rzymu lub z innych krajów katolickich.
Biskupi (Ekscelencje) rządzą diecezją przy pomocy proboszczów (którzy zarządzają parafiami) i innych księży. Biskupom i kapłanom pomagają wszyscy wierni, którzy przez Chrzest św. i inne Sakramenty otrzymują także udział wKapłaństwie Chrystusowym.

Sakrament Małżeństwa

Małżeństwo jest Sakramentem, w którym mężczyzna i kobieta zawierają dozgonny związek dla zrodzenia i wychowania dzieci oraz otrzymują w tym celu potrzebne łaski. Sakrament Małżeństwa pomnaża łaskę uświęcającą i udziela łaski sakramentalnej do godnego pełnienia obowiązków małżeńskich i rodzicielskich. Życie w dziewictwie (w zakonie lub w świecie) jest doskonalsze, ale i małżeństwo posiada wielką godność, gdyż podtrzymuje życie ludzkie na ziemi i wychowuje nowych członków Kościoła św.

Ze względu na wzniosłe i ważne cele małżeństwa należy się do niego należycie przygotować. Narzeczeni winni również dobrze poznać się i przekonać, czy nie istnieją między nimi przeszkody małżeńskie (wzbraniające, przez które Kościół pragnie powstrzymać niektórych wiernych do zawierania małżeństwa, lub rozrywające, czyli powodujące nieważność Sakramentu.

Obrzędy Sakramentu Małżeństwa obejmują:
1. Hymn do Ducha św. - "Veni Creator".
2. Wyrażenie chęci zawarcia Małżeństwa przez nowożeńców.
3. Poświęcenie i podanie obrączek ślubnych.
4. Związanie rąk nowożeńców stułą.
5. Przysięgę Małżeńską (istota Sakramentu).
6. Modlitwy i błogosławieństwo pary małżeńskiej.

Do ważności Sakramentu Małżeństwa, którego udzielają sobie małżonkowie, należy obecność przy ślubie proboszcza(lub innego upoważnionego do tego księdza) i dwóch świadków. Kościół zachęca nowożeńców by przyjęcie Sakramentu Małżeństwa łączyli z wysłuchaniem Mszy św. ślubnej (wotywnej za oblubieńców).

Sakramentalia

Sakramentalia są to znaki i czynności, ustanowione przez Kościół, przez które możemy sobie uprosić u Boga łaski uczynkowe i odpuszczenie grzechów powszednich. Sakramentalia różnią się od Sakramentów św. tym, że Sakramenty św. są ustanowione przez Chrystusa i udzielają nam łaski na podstawie zasług Chrystusa, a sakramentalia sąustanowione przez Kościół i udzielają łaski na podstawie zasług Kościoła w zależności od usposobienia wewnętrznego i przygotowania przyjmującego. Sakramentalia dzielimy na:
1. Błogosławieństwa.
2. Poświęcenia.
3. Egzorcyzmy.
4. Liturgię zmarłych.

Błogosławieństwa
Błogosławieństwa mają na celu wyjednanie u Boga pomocy Bożej, odwrócenie niebezpieczeństwa i umocnienie w cierpieniach. Są błogosławieństwa osób i rzeczy używanych przez człowieka. Błogosławieństwa osób: po Mszy św. i przy udzielaniu Sakramentów św., chorych, umierających, przed podróżą, z okazji prymicji kapłańskich, matki z dzieckiem nowo narodzonym etc. Zaś błogosławieństwa rzeczy, by użyte przez człowieka wypraszały mu łaski Boże to: świec, pokarmów (wielkanocnych), roli, zasiewów, bydła, sadów, palm, popiołów, wina, domów, szkół, fabryk, samolotów, samochodów, pociągów etc. Zioła i plony błogosławi Kościół w uroczystość Wniebowzięcia Najśw. Maryi Panny (Zielnej), zasiewy zaś w uroczystość Imienia Najśw. Maryi Panny (Siewnej).

Poświęcenia
Poświęcenie osoby lub rzeczy oznacza oddanie jej na służbę Bożą. Poświęcenia osób: tonsura, niższe święcenia, poświęcenia zakonnic i zakonników, namaszczenie królów. Poświęcenia rzeczy: kościoła, cmentarza, dzwonów, naczyń i szat liturgicznych, ołtarza, Olejów św., wody, krzyża, obrazów, medalików, różańców etc. Cmentarz jako miejsce spoczynku zmarłych poświęca się przez pokropienie wodą święconą i przez ustawienie pięciu drewnianych krzyżów. Dzwony święci się (chrzest dzwonów) przez obmycie wodą święconą wewnątrz i zewnątrz oraznamaszczenie Olejami św. (Olejem katechumenów i Krzyżmem św.). Dom poświęca kapłan przez pokropienie wodą święconą i modlitwę by Bóg przez Anioła Stróża miał w opiece jego mieszkańców.

Egzorcyzmy
Egzorcyzmy są to modlitwy (zaklęcia) dla uproszenia oddalenia wpływów szatańskich od osób i rzeczy. Egzorcyzmy odmawia się przy Chrzcie św. i nad opętanymi przez złego ducha (tylko za zezwoleniem biskupa) oraz przy poświęceniach niektórych rzeczy (soli, olejów, wody, pól etc.)

Liturgia zmarłych
W szerszym znaczeniu możemy zaliczyć do sakramentaliów także liturgię zmarłych. Liturgia zmarłych obejmuje:
1. Eksportację.
2. Odprawienie Egzekwii i Mszy św.
3. Kondukt na cmentarz.
4. Złożenie ciała do grobu na cmentarzu.

Eksportacja obejmuje: pokropienie ciała wodą święconą, odmówienie psalmu 129 "De profundis" - "Z głębokości wołam ku Tobie, Panie: Panie wysłuchaj głosu mego!" i wprowadzenie ciała z domu lub kaplicy do kościoła.

Egzekwie, czyli żałobną jutrznię, śpiewa się przed Mszą św. żałobną. Po Mszy św. następuje odśpiewanie responsorium z jutrzni "Libera me, Domine" - "Wyzwól mnie, Panie, od wiecznej śmierci", pokropienie i okadzenie ciała.

Kondukt wyprowadzający ciało zmarłego na cmentarz rozpoczyna się odśpiewaniem "In Paradisum" - " Do Raju", a w czasie jego trwania śpiewa kapłan psalm 50 "Miserere" - "Zmiłuj się nade mną Boże" lub "Benedictus" - "Błogosławiony Bóg".

Złożenie ciała do grobu na cmentarzu następuje po odśpiewaniu "Ego sum resurrectio" - "Jam jest Zmartwychwstanie i życie, kto wierzy we mnie, choćby umarł, żyć będzie", odmówieniu modlitw o spokój duszy zmarłego, rzuceniu ziemi na trumnę i odśpiewaniu antyfony do Matki Boskiej "Salve Regina" - "Witaj Królowo".

Przy pogrzebie dorosłych kapłan ubrany jest w szaty koloru czarnego, przy pogrzebie małych dzieci zaś w szaty koloru białego (co wyraża wiarę Kościoła w zbawienie niewinnych dusz dziecięcych). Obrzędy pogrzebowe budzą w nas wiarę i nadzieję żywota wiecznego, a cmentarz uważamy za miejsce spoczynku wielu świętych.