Canones Patrum Graecorum

[Ludwik Orański]

Kanony Ojców Greckich stanowią zbiór powstały z pism i listów adresowanych najczęściej przez biskupów wielkich metropolii do różnych osób w najrozmaitszych sprawach dotyczących wspólnoty chrześcijańskiej i jej życia. Prawdopodobnie w VI wieku kanoniści wschodni zebrali w jedną kolekcję kanonów wskazania dyscyplinarne Ojców Kościoła. Na synodzie Quinisexta (692-692) w kanonie 2 wymieniono je wszystkie, nadając im moc obowiązującego prawa. Nawiązuje do nich także Sobór Nicejski II (787). 

Kanony prezentowane są w tradycyjnym układzie chronologicznym. Są to w zasadzie kanony powstałe przed Soborem w Chalcedonie w 451 roku. Późniejsze są tylko dwa kanony biskupów Konstantynopola zamieszczone na końcu: pierwszy Gennadiusza działającego w drugiej połowie V wieku; drugi zaś Tarazjusza z przełomu VIII i IX wieku. Kanony przedchalcedońskie w ogromnej większości wywodzą się od biskupów Aleksandrii oraz biskupów Kapadocji, z których kanony Bazylego Wielkiego są najliczniejsze w całym zbiorze. Zbiór zawiera kanony Dionizego biskupa Aleksandrii, Grzegorza Cudotwórcy biskupa Neocezarei, Piotra biskupa Aleksandrii, Atanazego Wielkiego, Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy, Grzegorza z Nazjanzu, Amfilocha z Ikonium, Tymoteusza biskupa Aleksandrii, Cyryla biskupa Aleksandrii, Gennadiusza patriarchy Konstantynopola, Cypriana z Kartaginy i rozbudowany kanon Tarazjusza patriarchy Konstantynopola. Zbiór ten uzupełniają kanony arabskie Hipolita i Atanazego.

[Hieronim Sieniawski]

Warto przy tej okazji dodać, że prawo kanoniczne przyznaje Ojcom Kościoła poczesne miejsce w hierarchii autorytetów prawnych. Ze wschodnich tekstów patrystycznych korzystali twórcy zachodniej kanonistyki, jak Dionizjusz Mały, Burchard z Wormacji, Iwon z Chartres czy Gracjan. Lektura godna uwagi, jednakże trzeba wziąć poprawkę na fakt, że Kościół łaciński odrzucał niektóre zbory quasi-apostolskie (np. ostatnie 35 z 85 Kanonów apostolskich). Tej części wielkiego dzieła ks. prof. Barona i o. prof. Pietrasa SJ nie miałem w ręku, ale znając ich kunszt jest to perełka.

[Pio Maria de Medici]