Fundamenty prawa kanonicznego

[Hieronim Sieniawski]

Fundamenty prawa kanonicznego

Prawo kanoniczne – prawo obowiązujące w Kościele katolickim.

Nazwa pochodzi od podstawowej jednostki redakcyjnej kościelnych aktów prawnych – kanonu. Pierwotnie to właśnie zbiory kanonów (canones) tworzyły prawo kanoniczne – choć były i są stosowane również inne formy redakcji przepisów. Dla odróżnienia dwóch porządków prawnych – świeckiego i kościelnego – przepisy świeckie oznaczano nomoi (gr. νομοι). Kanon (łac. canon) to wyraz pochodzenia greckiego (κανονες) oznaczający dosłownie sznur ciesielski, a w przenośni prawidło, wzorzec – normę.

Kanonistyka to dziedzina, której przedmiotem są normy należące do systemu prawa kanonicznego.

Źródła prawa powszechnego - prawo obowiązujące w Kościele Powszechnym.

Prawo boskie:
- Naturalne – wywodzi się z natury człowieka;
- Pozytywne – zespół norm, które dane zostały od Boga w postaci naturalnego objawienia:
Stary Testament (normy sądownicze i obyczajowe),
Nowy Testament (wola Chrystusa, ustanowienie Kościoła, zasady funkcjonowania, ustanowienie sposobu rządzenia).

Prawo Boże jest niezmienne pod groźbą utracenia własnej tożsamości.

Prawo stanowione przez Kościół:
- stanowi je papież – prawo papieskie;
- stanowi je sobór – Kolegium Biskupów – prawo soborowe;
- stanowione przez dykasterię Kurii Rzymskiej – ius constitutum.

Źródła prawa partykularnego:
Prawo obowiązujące w Kościele partykularnym, np. statuty synodalne, księgi kościelne.

Podstawowe akty prawne Kościoła Rotryjskiego:
- Kodeks Prawa Kanonicznego Petryńsko-Piusowski (tom I, II; tom III; tom IV, V);
- Dictatus Patriarchae;

- Konstytucja apostolska Patrimonium Sancti Pauli;
- Adhortacja posynodalna De Rotriae Ecclesiae (o Kościele Rotryjskim).