Dysputa VIII - celibat w obrządku welijskim

[Gagik Bagratyda]

Czcigodni Ojcowie Soborowi,

Podczas rozmów w Karczmie pod Mitrą i Pastorałem zaproponowałem uczynienie celibatu dobrowolnym dla duchownych obrządku welijskiego. Propozycja spotkała się z pozytywnym odzewem, zatem za zachętą Mikołaja kard. Dredera otwieram tę dysputę, aby sobór zajął się tą kwestią. Proponuję następujące zmiany w Kodeksie Prawa Kanonicznego:

   Kan. 37 - § 1. Duchowni obowiązani są zachować wieczystą wstrzemięźliwość i dlatego zobowiązani są do celibatu, poza wyjątkiem podanym w § 2. tego kanonu.
   § 2. Duchowni inkardynowani do Kościołów partykularnych lub do prałatur personalnych obrządku welijskiego mogą być żonaci, o ile ich małżeństwo zostało zawarte przed chirotonią prezbitera. Tacy duchowni nie mogą zostać nominowani na urząd biskupa lub wyższy, ani też nie mogą być kreowani kardynałami. Jeśli zaś ich małżeństwo się zakończy w trakcie sprawowania posługi prezbiterskiej, nie mogą się ożenić po raz kolejny, póki pozostają duchownymi.
   § 3. Patriarcha może wydać szczegółowe normy w sprawie adopcji przez osoby duchowne.

   Kan. 83 - Zwykłą przeszkodą, nie pozwalającą przyjąć każdej powierzonej nominacji, są związani:
    1° mężczyzna żonaty, poza wyjątkiem podanym w kan. 37 § 2.;
    2° kto popełnił przestępstwo apostazji, herezji lub schizmy;
    3° kto sprawuje urząd lub zarząd zakazany duchownym;
    4° kto dopuścił się przestępstwa przeciwko władzy kościelnej i wolności Kościoła;
    5° kto dopuścił się przestępstwa uzurpacji kościelnych zadań oraz przestępstwa w ich wykonywaniu;
    6° kto dopuścił się przestępstwa podszywania pod inną godność lub posiadania nietożsamej postaci, będących rozróżnionymi płcią, statusem lub jakąkolwiek inną cechą, a co wykazało postępowanie przeprowadzone na polecenie Biskupa Rotrii.

Poza tym chciałbym zająć się jeszcze dodatkową kwestią, mianowicie na niniejszym soborze ustalono następujące brzmienie kan. 9.:

Kan. 9 - § 1. Powierzenie urzędu kościelnego dokonuje się: poprzez swobodne nadanie przez kompetentną władzę kościelną lub poprzez zwykły wybór przyjęty przez elekta oraz dokonanie przepisanej prawem inwestytury.
§ 2. Biskup Rotrii może w szczególnie uzasadnionych przypadkach udzielić dyspensy od dokonania każdej inwestytury, a biskup diecezjalny od inwestytury prezbiterskiej i diakońskiej na terenie jego diecezji.
§ 3. Nikt nie jest władny dyspensować Biskupa Rotrii od dokonania koronacji patriarszej.
§ 4. Nieważne jest również w świetle prawa kanonicznego małżeństwo dokonane niezgodnie z przepisami Ceremoniału Kwirynalskiego.

Ponieważ rytuały obrządku welijskiego przypuszczalnie nie będą stanowić części Ceremoniału Kwirynalskiego proponuję następującą zmianę § 4.:

§ 4. Nieważne jest również w świetle prawa kanonicznego małżeństwo dokonane niezgodnie z rytuałem zatwierdzonym przez Kościół.

[Aurelio de Medici y Zep]

Wasza Świątobliwość,
Przewielebny Ojcze Legacie,
Przewielebni Ojcowie Soborowi,

co do trzech propozycji, ośmielę się zgłosić stanowczy sprzeciw. 

§ 2. Duchowni inkardynowani do Kościołów partykularnych lub do prałatur personalnych obrządku welijskiego mogą być żonaci, o ile ich małżeństwo zostało zawarte przed chirotonią prezbitera. Tacy duchowni nie mogą zostać nominowani na urząd biskupa lub wyższy, ani też nie mogą być kreowani kardynałami. Jeśli zaś ich małżeństwo się zakończy w trakcie sprawowania posługi prezbiterskiej, nie mogą się ożenić po raz kolejny, póki pozostają duchownymi.

 

Proponowany przepis wydaje mi się zbyt restrykcyjny. Mamy w kościele urząd kardynała honorowego, którym może być osoba bez jakichkolwiek święceń (czy nominacji, trzymając się nomenklatury). Godność tę zajmowali znamienici kardynałowie - Wilhelm Orański, Orjon von Thorn-Surma, Andream von Salza, zapewne jeszcze wielu innych. Mieli oni prawo do zawarcia małżeństwa (lub pozostawania w nim) i jeden z nich z niego korzystał - wspomniany Wilhelm Orański żonaty z niejaką Beatrycze Orańską (świeć Panie nad jej duszą). Uważam, że duchowni obrządku welijskiego nie powinni być w tej materii dyskryminowani i Biskup Rotrii powinien móc uhonorować ich kapeluszem kardynalskim, gdy szczególnie na to zasłużą - na równi z łacinnikami. Oczywiście wyłącznie jako kardynałów diakonów i prezbiterów. Zaś co do zakazu sakry biskupiej dla takich duchownych, jak najbardziej się zgadzam, to rzecz naturalna.

§ 2. Biskup Rotrii może w szczególnie uzasadnionych przypadkach udzielić dyspensy od dokonania każdej inwestytury, a biskup diecezjalny od inwestytury prezbiterskiej i diakońskiej na terenie jego diecezji.

Uważam, że to krok zdecydowanie za daleko. Inwestytura jest niezbędna do ważności nominacji i tylko Patriarcha może udzielić od niej dyspensy. Co ważne, w sytuacjach nadzwyczajnych. Na przykład dyspensa udzielona niegdyś x. Bagratydzie była uzasadniona, ale to wypadek szczególny i nie ukrywam, że w mojej opinii i tak decyzja ta była bardzo daleko idąca (ale nie kwestionuję jej). Pojawienie się takiego zapisu doprowadzi do nadużywania go. Wystarczy już, że Patriarcha ma takie prawo na mocy swojej apostolskiej i nieskrępowanej władzy. 
Zaś udzielenie prawa do dyspensy biskupom diecezjalnym uważam za krok fatalny. Doprowadzi on do, jak wyżej, nadużywania przepisu, a inwestytury będą odwoływane z przyczyn prozaicznych (bo każdą prozaiczną przyczynę, przy odrobinie retoryki, można wystroić w przyczynę nadzwyczajną). Uważam, że inwestytury powinny być czymś, co jest niemalże nietykalne i kategorycznie sprzeciwiam się liberalizowaniu prawa, które ich dotyczy. To zresztą znacznie obniży rangę inwestytury samej w sobie. Jeśli już miałbym zaakceptować takie prawo, to tylko w rękach Biskupa Rotrii. 

§ 4. Nieważne jest również w świetle prawa kanonicznego małżeństwo dokonane niezgodnie z rytuałem zatwierdzonym przez Kościół.

Tu również nie mogę się zgodzić. Osoba duchowna mogłaby wówczas zawrzeć (po nominacji lub przed nią) małżeństwo cywilne, małżeństwo religijne w innym wyznaniu, a Kościół Rotryjski byłby wobec tego faktu bezradny, bo de iure małżeństwo by nie istniało, choć de facto pożycie ma miejsce. Realny Kościół również nie posiada takiego prawa i uznaje za ważne na mocy prawa naturalnego wszystkie małżeństwa monogamiczne (lub małżeństwo z pierwszą żoną w przypadku poligamii). Proponuję uznać takie małżeństwa za niegodziwe/niepełne/w pełni uznać (to jeszcze do omówienia), ale uznanie ich za zupełnie nieważne może wprowadzić nas w poważne tarapaty - na nasze własne życzenie.

Mam nadzieję, że Czcigodne Konsylium pochyli się nad moimi uwagami.

[Gagik Bagratyda]

Jeśli chodzi o kreację kardynalską, to oczywiście w przypadku kardynałów diakonów po prostu nie przemyślałem wystarczająco propozycji, natomiast jeśli chodzi o kardynałów prezbiterów nie jestem przekonany, choć nie mam ku temu szczególnych powodów, po prostu ciężko mi sobie wyobrazić żonatych duchownych wybierających patriarchę.

W kwestii kan 9. § 2. jest to brzmienie przyjęte przez dysputę III niniejszego soboru i po prostu nie chciałem zmieniać w nim nic, co nie tyczyło się głównej kwestii tej dysputy; sądzę jednak, że Wasza Eminencja ma sporo racji.

Również dysputa III postanowiła, że małżeństwo dokonane niezgodnie z Ceremoniałem Kwirynalskim jest nieważne w świetle prawa kanonicznego (chodziło tu o uniknięcie na przyszłość sytuacji takich jak ze ślubem Dominika de Roche i Eugenii von Sarm), ja proponuję tylko zmianę "z przepisami Ceremoniału Kwirynalskiego" na "z rytuałem zatwierdzonym przez Kościół". Nie mogę się zgodzić, aby takie małżeństwo uznać w pełni; proponuję, aby małżeństwo uznać za ważne, ale wymagać powtórzenia ceremonii, tym razem zgodnie z rytuałem.

[Aurelio de Medici y Zep]

No cóż... Co do kanonu 9. zawiodła moja pamięć. Będzie jeszcze zabawniej, jeśli okaże się, że sam głosowałem za Skoro dopiero wprowadziliśmy taki przepis, to oczywiście nie będę proponował jego zmiany, ale jestem co do niego sceptyczny.
Odnośnie do kardynałów, taki przypadek miał miejsce i żonaty Wilhelm Orański (dziś Jan V, król RON) wybrał dwukrotnie Piusa VI. Jest to praktyka historycznie uzasadniona i ja jestem zdania, że warto ją pozostawić. Bo jeśli świecki i żonaty wierny mógłby zostać kardynałem honorowym, a zasłużony dla obrządku welijskiego żonaty prezbiter nie, uznałbym to za dyskryminację, albo przynajmniej za szkodliwy przepis. Również spowodowałoby to marginalizację wiernych Wschodu. Nie mieliby oni głosu w Kolegium, nie wpływaliby na wybór Patriarchy, nie mieliby szans na znaczący i mobilizujący awans... Obrządek welijski stałby się tylko dekoracją, natomiast mi marzy się prężnie funkcjonująca wspólnota. Oczywiście liczba żonatych duchownych na pewno będzie zawsze marginalna, ale lepiej nie zamykać im drogi do awansu.
Co do małżeństwa, uważam wymóg powtórzenia ślubu za bardzo dobry i rozwiązujący wszelkie wątpliwości.

[Mikołaj Dreder]

No cóż... Co do kanonu 9. zawiodła moja pamięć. Będzie jeszcze zabawniej, jeśli okaże się, że sam głosowałem za Skoro dopiero wprowadziliśmy taki przepis, to oczywiście nie będę proponował jego zmiany, ale jestem co do niego sceptyczny.
Odnośnie do kardynałów, taki przypadek miał miejsce i żonaty Wilhelm Orański (dziś Jan V, król RON) wybrał dwukrotnie Piusa VI. Jest to praktyka historycznie uzasadniona i ja jestem zdania, że warto ją pozostawić. Bo jeśli świecki i żonaty wierny mógłby zostać kardynałem honorowym, a zasłużony dla obrządku welijskiego żonaty prezbiter nie, uznałbym to za dyskryminację, albo przynajmniej za szkodliwy przepis. Również spowodowałoby to marginalizację wiernych Wschodu. Nie mieliby oni głosu w Kolegium, nie wpływaliby na wybór Patriarchy, nie mieliby szans na znaczący i mobilizujący awans... Obrządek welijski stałby się tylko dekoracją, natomiast mi marzy się prężnie funkcjonująca wspólnota. Oczywiście liczba żonatych duchownych na pewno będzie zawsze marginalna, ale lepiej nie zamykać im drogi do awansu.
Co do małżeństwa, uważam wymóg powtórzenia ślubu za bardzo dobry i rozwiązujący wszelkie wątpliwości.

Zgadzam się z Bratem. Zaś co do małżeństwa biskupów - osobiście to wykluczam. Biskup to wyższy stopień nominacji (w realu święceń), to człowiek odpowiadający za swoją lokalną Owczarnię, powinien się angażować w jej życie i sprawy całym swoim sercem, bez troski o rodzinę i jej byt (chociaż w Mikronacjach to akurat mało istotne, ale twórzmy całość w jak najbardziej realny sposób). Również wykluczam konwersję żonatych prezbiterów z obrządku welijskiego do obrządku rotryjskiego, proponuję zapisać to w Prawie Kanonicznym.

[Gagik Bagratyda]

Myślę, że jako wynik dotychczasowej dyskusji z Waszymi Eminencjami mogę przedstawić poprawioną wersję moich propozycji:

   Kan. 37 - § 1. Duchowni obowiązani są zachować wieczystą wstrzemięźliwość i dlatego zobowiązani są do celibatu, poza wyjątkiem podanym w § 2. tego kanonu.
   § 2. Duchowni inkardynowani do Kościołów partykularnych lub do prałatur personalnych obrządku welijskiego mogą być żonaci, o ile ich małżeństwo zostało zawarte przed chirotonią prezbitera. Tacy duchowni nie mogą zostać nominowani na urząd biskupa lub wyższy, ale mogą być kreowani kardynałami. Jeśli zaś ich małżeństwo się zakończy w trakcie sprawowania posługi prezbiterskiej, nie mogą się ożenić po raz kolejny, póki pozostają duchownymi.
   § 3. Patriarcha może wydać szczegółowe normy w sprawie adopcji przez osoby duchowne.

   Kan. 83 - Zwykłą przeszkodą, nie pozwalającą przyjąć każdej powierzonej nominacji, są związani:
    1° mężczyzna żonaty, poza wyjątkiem podanym w kan. 37 § 2.;
    2° kto popełnił przestępstwo apostazji, herezji lub schizmy;
    3° kto sprawuje urząd lub zarząd zakazany duchownym;
    4° kto dopuścił się przestępstwa przeciwko władzy kościelnej i wolności Kościoła;
    5° kto dopuścił się przestępstwa uzurpacji kościelnych zadań oraz przestępstwa w ich wykonywaniu;
    6° kto dopuścił się przestępstwa podszywania pod inną godność lub posiadania nietożsamej postaci, będących rozróżnionymi płcią, statusem lub jakąkolwiek inną cechą, a co wykazało postępowanie przeprowadzone na polecenie Biskupa Rotrii.

Kan. 9 - § 1. Powierzenie urzędu kościelnego dokonuje się: poprzez swobodne nadanie przez kompetentną władzę kościelną lub poprzez zwykły wybór przyjęty przez elekta oraz dokonanie przepisanej prawem inwestytury.
§ 2. Biskup Rotrii może w szczególnie uzasadnionych przypadkach udzielić dyspensy od dokonania każdej inwestytury.
§ 3. Nikt nie jest władny dyspensować Biskupa Rotrii od dokonania koronacji patriarszej.
§ 4. W przypadku, gdy ceremonia ślubu była dokonana niezgodnie z rytuałem zatwierdzonym przez Kościół, należy ją powtórzyć.

[Aurelio de Medici y Zep]

Myślę, że przedstawione propozycje są bardzo dobre i z przyjemnością je poprę.
Warto umieścić jeszcze gdzieś w przepisać propozycję Eminencji Mikołaja Dredera, która dotyczy zakazu konwersji żonatych duchownych z obrządku wschodniego na zachodni.

[Gagik Bagratyda]

   Kan. 37 - § 1. Duchowni obowiązani są zachować wieczystą wstrzemięźliwość i dlatego zobowiązani są do celibatu, poza wyjątkiem podanym w § 2. tego kanonu.
   § 2. Duchowni inkardynowani do Kościołów partykularnych lub do prałatur personalnych obrządku welijskiego mogą być żonaci, o ile ich małżeństwo zostało zawarte przed chirotonią prezbitera. Tacy duchowni nie mogą zostać nominowani na urząd biskupa lub wyższy, ale mogą być kreowani kardynałami. Nie mogą też przeinkardynować się do Kościoła partykularnego bądź prałatury personalnej obrządku zachodniego. Jeśli zaś ich małżeństwo się zakończy w trakcie sprawowania posługi prezbiterskiej, nie mogą się ożenić po raz kolejny, póki pozostają duchownymi.
   § 3. Patriarcha może wydać szczegółowe normy w sprawie adopcji przez osoby duchowne.

[Pio Maria de Medici]

Nasze zdanie w pełni przedstawił kardynał Dreder. Jednak gdzies bym odnotował, że Kościół również nie przewiduje możliwości rozwodu w żaden sposób. Oraz, że jedynie po śmierci małżonki jest możliwość konwersji do Rotrów. Różnie to w świecie bywa. W poprzednim wcieleniu żonę mieliśmy raptem... 2 miesiące.

[Gagik Bagratyda]

   Kan. 37 - § 1. Duchowni obowiązani są zachować wieczystą wstrzemięźliwość i dlatego zobowiązani są do celibatu, poza wyjątkiem podanym w § 2. tego kanonu.
   § 2. Duchowni inkardynowani do Kościołów partykularnych lub do prałatur personalnych obrządku welijskiego mogą być żonaci, o ile ich małżeństwo zostało zawarte przed chirotonią prezbitera. Tacy duchowni nie mogą zostać nominowani na urząd biskupa lub wyższy, ale mogą być kreowani kardynałami. Nie mogą też przeinkardynować się do Kościoła partykularnego bądź prałatury personalnej obrządku zachodniego, chyba że po śmierci żony. Jeśli zaś zostaną wdowcami w trakcie sprawowania posługi prezbiterskiej, nie mogą się ożenić po raz kolejny, póki pozostają duchownymi.
   § 3. Patriarcha może wydać szczegółowe normy w sprawie adopcji przez osoby duchowne.

   Kan. 83 - Zwykłą przeszkodą, nie pozwalającą przyjąć każdej powierzonej nominacji, są związani:
    1° mężczyzna żonaty, poza wyjątkiem podanym w kan. 37 § 2.;
    2° kto popełnił przestępstwo apostazji, herezji lub schizmy;
    3° kto sprawuje urząd lub zarząd zakazany duchownym;
    4° kto dopuścił się przestępstwa przeciwko władzy kościelnej i wolności Kościoła;
    5° kto dopuścił się przestępstwa uzurpacji kościelnych zadań oraz przestępstwa w ich wykonywaniu;
    6° kto dopuścił się przestępstwa podszywania pod inną godność lub posiadania nietożsamej postaci, będących rozróżnionymi płcią, statusem lub jakąkolwiek inną cechą, a co wykazało postępowanie przeprowadzone na polecenie Biskupa Rotrii.

Kan. 9 - § 1. Powierzenie urzędu kościelnego dokonuje się: poprzez swobodne nadanie przez kompetentną władzę kościelną lub poprzez zwykły wybór przyjęty przez elekta oraz dokonanie przepisanej prawem inwestytury.
§ 2. Biskup Rotrii może w szczególnie uzasadnionych przypadkach udzielić dyspensy od dokonania każdej inwestytury.
§ 3. Nikt nie jest władny dyspensować Biskupa Rotrii od dokonania koronacji patriarszej.
§ 4. W przypadku, gdy ceremonia ślubu była dokonana niezgodnie z rytuałem zatwierdzonym przez Kościół, należy ją powtórzyć.

   Kan. 30 - § 1. Wszyscy wierni mają prawo być wolni od jakiegokolwiek przymusu w wyborze stanu życia.
§ 2. Ważnie zawarte małżeństwo nie może być zakończone w żaden inny sposób, jak tylko śmiercią jednego ze współmałżonków.