Panel II: II Państwo Kościelne i jego Władcy

[Mikołaj Dreder]

Albert Orański miał godziny zlecone na uczelni.

W tym konkretnym przypadku była mowa o ogólniaku.

[Stanisław Wieniawa]

O to ciekawe. Tego nie widziałem. W każdym razie raczej nie rozwikłamy tej kwestii. Belmonte miał moim zdaniem bardziej patetyczny styl niż kardynał Orański. Niderlandczyk był bardziej konkretny.

[Mikołaj Dreder]

Czy posiada ktoś jakieś ciekawe fakty związane z rządami Piusa II i Aleksandra II?

[Pio Maria de Medici]

Eminencjo, my możemy coś powiedzieć o Sykstusie IV, Piusie III i późniejszych - takich "dinozaurów" już chyba u nas nie ma. Ale poszukam, może mam jakieś wspominki kard. Cesarego nt. różnych Patriarchów.

[Mikołaj Dreder]

Eminencjo, my możemy coś powiedzieć o Sykstusie IV, Piusie III i późniejszych - takich "dinozaurów" już chyba u nas nie ma. Ale poszukam, może mam jakieś wspominki kard. Cesarego nt. różnych Patriarchów.

Można sięgnąć pamięcią do wspomnień starszyzny, na Micropedii być może coś ciekawego jest...

[Mikołaj Dreder]

Poszukując informacji do miniwykładu o Wiktorze I, znalazłem bardzo ciekawą perełkę o transformacji II PKR w pierwszych pontyfikatach po odrodzeniu, autorstwa Piusa II vel. L. de Medici. Wykład został opublikowany 10 lat temu, 21 kwietnia 2010 roku na uczelni w Republice Sclavnii i Trizondalu. Wkleję go tutaj - dla potomnych i dla rozwoju obrad naszego sympozjum. Zachęcam do lektury.

O Państwie Kościelnym i jego reformach.

Historia Państwa Kościelnego oraz jego reform.

Nie można poznać złożoności Państwa Kościelnego, jedynej monarchii teokratycznej v-świata, i jego reform, nie znając historii. Pokrótce zaprezentuję państwu dzieje mego kraju.

Państwo Kościelne Rotria powstało 27 czerwca 2007 roku, z połączenia Surmeńskiego Kościoła Chrześcijańskiego i Katolickiego Kościoła Tyrencji. Wkrótce po ustanowieniu Stolicy Apostolskiej w stołecznym mieście Rotria odbyło się konklawe, które wyłoniło pierwszego Patriarchę: Jego Wielebność Victora Surmuna, który przybrał imię Wiktora I. Niestety, po miesięcznym pontyfikacie naciski społeczne wymusiły na Wiktorze I podpisanie renuntiatio, a nowym patriarchą został Gregor Richard von Kaiser, przyjmując imię Innocentego I. Okres panowania tego władcy przyjęto w terminologii historii Rotrii nazywać złotym wiekiem, lub renesansem; ów pontyfikat przyczynił się również do powstania prawa kanonicznego oraz podwalin hierarchicznego porządku całej Stolicy Apostolskiej. Niestety, schyłek rządów patriarchy obfitował w szereg porażek politycznych, co przyczyniło się do osłabienia pozycji międzynarodowej monarchii św. Augustyna. Kolejny pontyfikat, patriarchy Piusa I (właściwie Luisa Adonju) również okazał się niezbyt pomyślny dla apostolskiego tronu. Wkrótce po objęciu władzy przez niego zmarł kardynał Kamerling - Hans von Lezner, Kamerling trzech patriarchów, podpora ówczesnej władzy. Owe wydarzenie przypieczętowało los Państwa Kościelnego: klika dni później Pius I wczesnym rankiem w pałacu św. Augustyna podpisał akt renuntiatio . Na tron ponownie wybrano Gregora Richarda von Kaisera, który przybrał imię Klemensa I. Niestety i ten pontyfikat skończył się bardzo szybko, abdykujący Patriarcha pozostawił władzę w ręku ówczesnego Kamerlinga, Victora de Zepp, który rządził państwem augustiańskim jako Regent do upadku Rotrii, 28 listopada 2007 roku.

Najgłośniejszym wydarzeniem tamtych czasów jest afera konkordatowa, pokrótce postaram się przedstawić jej przebieg.

Cała historia zaczyna się od pontyfikatu Jego Wielebności Wiktora I (Jego Wielebność to dawny zwrot grzecznościowy, stosowany wobec władców wirtualnej Stolicy Apostolskiej Rotria). Prawdopodobnym powodem abdykacji Wiktora I była właśnie afera konkordatowa. Mianowicie zwołany wówczas I Sobór Powszechny zezwolił duchownym rotryjskim na pełnienie funkcji publicznych w państwach v-świata. Ta decyzja oburzyła ówczesnego Premiera Węgier, Victorio Mortuusa, i spowodowała zerwanie konkordatu, co poparło także Ministerstwo Wojny A-W. Drugą przyczyną owej afery była ostra wypowiedź ówczesnego kardynała i Prymasa Monarchii Austro-Węgier, kardynała Gregora Richarda von Kaisera. Kardynał został odwołany z urzędu, a nowy Prymas Monarchii, kardynał Hans von Lezner, został zapewniony, że A-W nie podejmą żadnych kroków zbrojnych wobec Państwa Kościelnego Rotria. Tego samego dnia, kiedy zerwano konkordat, Wiktor I abdykował. Natychmiast rozpoczęło się konklawe, a 29 lipca kardynał Hans von Lezner ogłosił światu wybór nowego Biskupa Rotrii, Innocentego I. Nowy Wikariusz v-Kościoła starał się załagodzić napięcie pomiędzy Rotrią, a Monarchią A-W. Niestety, ostre słowa, które w czasie tego konfliktu padły po obu stronach, doprowadziły do nadania statusu ,,persona non grata” na terenie Monarchii wszystkim biskupom rotryjskim. Patriarcha wciąż usiłował załagodzić sytuację, co udało się mu ostatecznie 31 lipca, kiedy rząd Węgier zniósł status ,,persona non grata” dla rotryjskich biskupów, otworzył dla Kościoła granice Węgier i zgodził się na ich ewangelizację, oraz zobowiązał się do podpisania konkordatu w miarę reform w Rotrii. Jak później się okaże, Węgry nie popiszą konkordatu, a wkrótce potem konkordat wypowie Austria, wpędzając Stolicę Apostolską w prawie 3 letni konflikt polityczny, którego koniec przypada na pontyfikat Piusa II i kończy się podpisaniem traktatu uznaniowego. Nie można zapomnieć, iż wiele wysiłku w realizację projektu pojednania Monarchii Austro-Węgier z Państwem Kościelnym włożył poprzednik Piusa II, Jego Świątobliwość Hadrian I.

Wracając do meritum, Państwo Kościelne upadło, lecz wkrótce nadzieja powróciła: inicjatorem odrodzenia był były Patriarcha, arcyksiążę Karol Richard Gregor von Habsburg, a dzień 15 marca 2008 roku nazwa się oficjalnie dniem restauracji monarchii rotryjskiej i powstania II Państwa Kościelnego - tego bowiem dnia odbyła się koronacja, na której arcyksiążę Karol przyjął imię Klemensa II. Należy pamiętać, iż jest to ewenement w historii Państwa Kościelnego, ponieważ patriarcha ów nie posiadał nominacji kapłańskiej i jako osoba świecka przyjął sakrę biskupią tuż przed uroczystym zwieńczeniem jego czoła tiara patriarszą. Nowy władca Rotrii przeniósł swą rezydencję z Pałacu św. Augustyna (obecnie św. Pawła) do kompleksu świątynno-pałacowego na Lateranie, który do dziś jest oficjalną rezydencją Patriarchów Rotrii.

Od tego momentu Państwo Kościelne rozwijało się. Konstytucja zakładała sześciomiesięczny pontyfikat dla Biskupa Rotrii. Te pierwsze 6 miesięcy pozwoliło Rotrii stanąć na nogi: powstał Uniwersytet, skompletowano rząd – Rady Pomocnicze Wewnętrzną i Zewnętrzną zmieniono na Kolegium Apostolskie i Kolegium Kardynalskie; na czele stał Kamerling, podlegali mu zaś: Prefekt, Strażnik Pieczęci Zagranicznej, Strażnik Skarbu i Strażnik Kultury – i podpisano wiele konkordatów. Po upływie sześciu miesięcy nowym Patriarchą obrany został kardynał Xardas von Griningen, przybyły do Rotrii w dniu koronacji Klemensa II. Ów przybrał imię Aleksandra I i rządził Rotrią przez przeszło 5 miesięcy, po czym – z powodów realnych – abdykował. Jego panowanie zaowocowało podpisaniem kilku konkordatów, ale także atakiem hakerskim na stronę Rotrii. Jednak dzięki zapobiegliwości Patriarchy już kilka godzin później strona znów działała. Po abdykacji Jego Świątobliwości Aleksandra I, Konklawe ponownie osadziło na tronie Laterańskim kardynała Karla Gregora Richarda Habsburga Lotaryńskiego, który przyjął imię Sykstusa I, a swym kamerlingiem mianował poprzedniego patriarchę. Pontyfikat Sykstusa I przyniósł ze sobą wiele reform, między innymi Bullę Węgielną. Likwidowała ona: Kolegium Kardynalskie, Kolegium Apostolskie i Kongregację Świętego Oficjum – organ sądowniczy, a na ich miejsce wprowadzała: Prefekturę Generalną (na czele z Prefektem Generalnym, któremu podlegali Legat Patriarszy, Kanclerz Skarbu i Prefekt ds. kultury), Konsylium Apostolskie (w którym nie zasiadali, jak w Kolegium Apostolskim, wszyscy biskupi, lecz trzech wybranych Oficjałów), oraz Trybunał Rotryjski (jako organ sądowniczy). Niedługo po przeprowadzeniu tych reform skończył się pontyfikat Sykstusa I, który jednak został wybrany na tron rotryjski ponownie. W dniu, w którym miał jako Sykstus II zasiąść na tronie Rotrii, zasłabł w drodze na koronację, a następnego dnia zmarł; czas jego rządów był najdłuższym pontyfikatem w historii Stolicy Apostolskiej. Marco kardynał de Zepp (dawniej Xardas von Griningen) pochował go uroczyście i przeprowadził kolejne Konklawe. Szanowne grono kardynalskie po ponad 5-cio dniowych obradach, obrała patriarchą ówczesnego Kamerlinga Marco de Zepp, który przybrał imię Hadriana I. Od początku jego pontyfikatu podpisano kilka konkordatów, do Prefektury Generalnej wprowadzono Prefekta Spraw Wewnętrznych i Nauki oraz Prefekta Spraw Obywatelskich i Promocji, przywrócono Kongregację Świętego Oficjum, która jednak stała się organem dbającym o jedność i czystość Kościoła, oraz uzupełniono Bullę Węgielną o kilka zapisów w stosunku do pierwszej wersji z czasów Sykstusa I. Hadrian I panował do 2 stycznia 2010 roku. Kolejne Konklawe osadziło na tronie księcia kardynała Lorenzo de Medici, który przyjął imię Piusa II.

Reformy sekularyzacyjne tego władcy nie były łatwym przedsięwzięciem, od początku towarzyszyły im sprzeciwy opozycji, konserwatywnej części kleru rotryjskiego, której przewodził i przewodzi właściwie nadal Jego Eminencja kardynał Tomasz du Vallon. Ognisko konfliktu wybuchło wokół osoby Jego Świątobliwości Piusa II oraz jego dworu, Patriarcha postanowił przeprowadzić sekularyzację dużej części kościoła, a same Państwo Kościelne przekształcić w monarchię świecką na wzór renesansowych księstw i ówczesnego papiestwa. Opozycja narastała, wkrótce stronnictwo ludowe (lub inaczej, konserwatywny kler) przekazało władzom rotryjskim list otwarty, w którym ostro krytykowało poczynania i decyzje Prefektury Generalnej oraz Patriarchy. Mimo wielu komplikacji reformy zostały przeprowadzone, w Rotrii trwa akcja sekularyzacji. Kolegium Apostolskie, złożone z biskupów, odeszło do przeszłości, ustępując miejsca Wielkiej Radzie, złożonej z demokratycznie wybieranych Radnych, także świeckich; nie istnieje już Prefektura Generalna, zastąpiona przez Kolegium Ministrów z Kanclerzem na czele. Jedynie Trybunał Rotryjski wciąż istnieje, oraz, oczywiście, urząd Patriarchy. Państwo ma jeden akt prawa fundamentalnego: Konstytucję, słowem nie wspominającą o Kościele. Ten został zachowany po nazwą Kościoła Rotryjskiego, ale opiera się wyłącznie na Statucie Kościoła, swoim własnym, odrębnym, prawie fundamentalnym. Godności kościelne zostały zeświecczone i sprowadzone do symboliki urzędowej, mającej swe świeckie odpowiedniki, świecenia zastąpiły nominacje, a Ci, którzy posiadają nominację kapłańską, zgodnie ze Statutem mają prawo i obowiązek:

,, 1) głoszenia i propagowania zasad etycznych zgodnych z doktryną chrześcijańską,

2) kierowania kościołem oraz jego jednostkami terytorialnymi,

3) organizowania i prowadzenia działalności charytatywnej oraz imprez o celach edukacyjnych, moralnych i kulturalnych.”

Wszelka działalność ponad to, jak np. interpretacja Pisma Świętego, zostały zakazane . Zezwolono na prowadzenie ewangelizacji w zakresie, w jakim realny Kościół zezwala każdemu wiernemu, nie może być to czynione z ramienia wirtualnego Kościoła Rotryjskiego, którego zadaniem jest przede wszystkim propagowanie wartości chrześcijańskich oraz tradycji kościelnych.

Słowem, Rotria jako państwo ma teraz o wiele mniej wspólnego z realnym Kościołem. Faktem jest, że większość obywateli posiada kapłańską nominację, ale nie posiadanie jej wcale nie blokuje drogi do najwyższych stanowisk państwowych. Dziękuję

[Mikołaj Dreder]

W ramach trwającego sympozjum, z wielką radością informuję jego uczestników, że obecnie pracuję nad następującymi pracami naukowymi:

1. Patriarchowie I Państwa Kościelnego - kronika pontyfikatu pierwszych czterech Biskupów Rotryjskich.

Z uwagi na małą liczbę dostępnych informacji  o tych duchownych oraz na to, że świadkowie tamtych wydarzeń już nie żyją i raczej nie angażują się w Mikroświat, będzie to prawdopodobnie skromna praca zawierająca najważniejsze informacje o tych pontyfikatach. Przed oficjalnym wydaniem przedstawię ją tutaj, do konsultacji.

2. Karl G. R. von Habsburg-Lotaryński po raz drugi... Kronika pontyfikatu Innocentego II oraz Klemensa II.
3. Kronika pontyfikatu Aleksandra I.
4. Kronika rządów Sykstusa I i Sykstusa II.

Ta praca powstanie na bazie napisanej przeze mnie dawno temu pracy, która dotyczyła właśnie tego Patriarchy oraz okoliczności jego śmierci.

Gdyby ktoś chciał dodać jakąś ciekawostkę mówiącą o tych czterech, powyższych tematach - to bardzo proszę. Co do terminu... chciałbym napisać to jak najszybciej, liczę, że do połowy listopada prace będą już opublikowane na forum. A potem podejmę się pisania kolejnych prac.